O‘simlik va hayvonlarning ba’zi turlari tabiatning tarixan takrorlanmas, genetik jihatdan yagona shunday ekan ularni asrash bugunning dolzarb vazifasidir!

Joriy yilning 28 aprelida ijtimoiy tarmoqlarning EFFECT.UZ kanalida Surxondaryo: “Uzunliklar Prezidentdan yordam kutmoqda” sarlavhasi ostida murojaati e’lon qilindi.

O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2022 yil 4 martdagi «O‘rmon fondi yerlarida muhofaza etiladigan tabiiy hududlarni tashkil etish bilan bog‘liq qo‘shimcha chora-tadbirlar to‘g‘risida» gi qaroriga asosan, Bobotog‘ davlat o‘rmon xo‘jaligining o‘rmon fondi yerlarida davlat tabiatni muhofaza qilish muassasasi shaklida Bobotog‘ milliy tabiat bog‘i tashkil qilingan.

Mazkur masala Tabiat resurslari vazirligi huzuridagi O‘rmon xo‘jaligi agentligi mutaxassislari tomonidan joyiga borib murojaat mualliflari (A.T va boshqalar) bilan uchrashgan holda o‘rganildi. O‘rganish jarayonida murojaat mualliflari fikrlari eshitildi. Murojaat mualliflari mahalliy aholi tomonidan chorva mollari boqiladigan yaylovlarga o‘tish yo‘li to‘sib qo‘yilayotganligi va hukumat qarorida milliy tabiat bog‘iga ajratiladigan joyi ko‘rsatilmaganligi sababli milliy tabiat bog‘i hududini boshqa joyga siljitish mumkinligi fikri bildirildi.

Murojaat mualliflariga milliy tabiat bog‘i uchun tanlangan yer joyida ko‘rilganda tabiiy daraxtlar (archalar), o‘simliklar bilan qoplanganligi va yovvoyi hayvonlar borligi bildirildi. (Hatto masalani o‘rganayotgan ishchi guruxi ketayotgan mashina oldidan bir necha marotaba quyonlar o‘tish hollari uchradi).

Ma’lumki, O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2022 yil 4 martdagi «O‘rmon fondi yerlarida muhofaza etiladigan tabiiy hududlarni tashkil etish bilan bog‘liq qo‘shimcha chora-tadbirlar to‘g‘risida» gi qarori ijrosini ta’minlash maqsadida Surxondaryo viloyat hokimining 2022 yil 4 avgustdagi “Sariosiyo va Uzun tumanlarida o‘rmon fondi yerlaridan milliy tabiat bog‘larini tashkil etish uchun yer maydoni ajratish to‘g‘risida” gi qarori bilan Bobotog‘ milliy tabiat bog‘iga Bobotog‘ davlat o‘rmon xo‘jaligining Chagam o‘rmon bo‘limidan 12 064 gektar yer maydoni kvartal raqamlar, videl (kontur) raqamlari aniq ko‘rsatilgan holda yer maydonlaridan ajratilganligi tushuntirildi.

O‘rmon xo‘jaligi mutaxassislarining so‘zlariga ko‘ra, mazkur yer maydonida ko‘plab o‘simlik va hayvonot dunyosi mavjudligi bildirildi. O‘zbekiston flora va faunasining yo‘qolib ketish xavfi ostida qolgan turlari O‘zbekiston “Qizil kitob” kitobiga kiritilgan o‘simlik va hayvonot dunyosi ham mavjud.

Jumladan, mazkur hududdagi o‘simlik dunyosi Bobotog‘ milliy tabiat bog‘i hududidagi Qisqamo‘y ko‘kbosh, Bobotog‘ ko‘kboshi, Tik karrak, Oqish karrak, Zebo marmarak, Qayrilgan ko‘kamaron, Tubergen lolasi, Korolkov lolasi, Xolmon isirg‘aguli, Rozanov kovuli, Tojik kovragi, Soxta cho‘l astragali, Buxoro astragali, Binafsha gulli arg‘uvon, Buxoro po‘fanagi kabi o‘simlik turlari Qizil kitobga kiritilgan.

Hayvonot dunyosidan sut emizuvchilarning Buxoro qo‘yi, Qoplon, Morxo‘r, Sirtlon (do‘lta), Keng quloqli qat-qatlab (kurshapalak), Qushlar: Mallabosh lochin, Itolg‘i, Tasqara, Jo‘rchi (kal jo‘rchi), Boltayutar. Sudralib va o‘rmalab yuruvchilar: Kapcha ilon, Xind boygasi (ilon), Bo‘z echkemar, O‘rta Osiyo cho‘l toshbaqasi ham Bobotog‘ milliy tabiat bog‘i hududida Qizil kitobga kiritilgan yovvoyi hayvon turlari ham Qizil kitobga kiritilgan.

Murojaat mualliflari bilan milliy tibiiy bog‘ uchun tanlangan yerdagi tabiiy archalar, yurtimiznig boshqa joylarida uchramasligi, ularni avaylab asrash lozimligi, bu tabiiy archalar xalqning milliy boyligi ekanligi ayniqsa bu mahalliy aholida g‘ururlanish hissini keltirib chiqaradigan tabiiy landshaftlar ekanligi hamda kelgusida muhofaza etiladigan tabiiy hududlar, milliy tabiiy bog‘lari hududini yanada kengaytirish to‘g‘risidaga masalalar yuzasidan suhbatlashildi.